Câu hỏi: Cuối năm 2017, bố mẹ tôi có vay ngân hàng một khoản tiền là 100 triệu đồng. Hai tháng sau, bố mẹ tôi mất do tai nạn giao thông. Trong hợp đồng vay không quy định về nghĩa vụ trả nợ của người thừa kế trong trường hợp bố mẹ tôi mất. Vậy cho tôi hỏi, nay ngân hàng đòi nợ tôi có phải có trách nhiệm trả nợ khoản tiền vay của bố mẹ tôi không?
Luật sư tư vấn:
Công ty Luật TNHH SB LAW cảm ơn bạn đã quan tâm đến dịch vụ tư vấn pháp luật của chúng tôi. Liên quan đến thắc mắc của bạn, chúng tôi xin tư vấn như sau:
Điều 615 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về việc thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như sau:
1. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.
3. Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
4. Trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân.
Căn cứ theo quy định trên, khi bố mẹ bạn mất mà để lại di sản thì những người thừa kế sẽ phải có trách nhiệm thanh toán các khoản nợ mà bố mẹ bạn có. Tuy nhiên, trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản này sẽ chỉ được thực hiện trong phạm vi di sản mà người đó được hưởng. Trong trường hợp không có di sản để lại thì người thừa kế không có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản do bố mẹ bạn để lại.
Chẳng hạn như khi mất bố mẹ của bạn để lại tài sản trị giá 200 triệu thì 200 triệu đó sẽ phải đem đi thanh toán khoản nợ 100 triệu trước sau đó 100 triệu còn lại mới được chia thừa kế cho những người được thừa kế.
– Trong trường hợp bố của bạn có để lại di chúc và di chúc hợp pháp thì những người thừa kế được chia tài sản trong di chúc sẽ là những người phải chịu trách nhiệm thanh toán khoản nợ 100 triệu này.
Điều 644 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc như sau:
1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.
2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.
Căn cứ theo quy định trên, những người được thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc vẫn sẽ được hưởng di sản dù họ không được lập di chúc cho hưởng di sản, vì vậy họ cũng là người có trách nhiệm thanh toán khoản nợ do người mất để lại.
– Trong trường hợp bố mẹ bạn mất không để lại di chúc thì di sản sẽ được chia thừa kế theo pháp luật, những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
+ Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
+ Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
+ Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
– Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Trong trường hợp này, những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất, bao gồm bạn và các anh chị em sẽ đều có nghĩa vụ thanh toán khoản nợ do bố mẹ bạn để lại.
Như vậy, chỉ trừ trường hợp bạn là người duy nhất được hưởng di sản của bố mẹ bạn thì bạn mới phải một mình chịu trách nhiệm thanh toán khoản nợ 100 triệu nêu trên.
