Người chuyển giới bị giam ở buồng nam hay nữ?

Theo quy định tại Điều 15 Quy chế Tạm giữ, Tạm giam ban hành kèm theo Nghị định số 89/1998/NĐ-CP ngày 7-11-1998 của Chính phủ, việc giam, giữ bố trí theo khu vực tách riêng các nhóm đối tượng: Phụ nữ; Người chưa thành niên; Người nước ngoài; Người có bệnh truyền nhiễm nguy hiểm; Loại côn đồ hung hãn, giết người, cướp tài sản, tái phạm nguy hiểm; Người phạm tội xâm phạm an ninh quốc gia; Người bị Toà án tuyên phạt tử hình; Người có án phạt tù chờ chuyển đi trại giam.Như vậy, vấn đề đặt ra là việc tạm giam đối với người tự chuyển giới mà chưa được công nhận giới tính mới sẽ được thực hiện như thế nào? Giam giữ theo giới tính đã khai sinh hay theo giới tính mới? Nếu việc chuyển giới là hợp pháp theo quy định tại Nghị định 88/2008/NĐ-CP ngày 5-8-2008 của Chính phủ về xác định lại giới tính thì đối với người có khuyết tật bẩm sinh về giới tính hoặc giới tính chưa được định hình chính xác, thì việc giam giữ tính theo giới tính mới.Nhưng đối với hành vi chuyển giới chưa được pháp luật công nhận thì việc tạm giam đối với những người thuộc nhóm đối tượng này ở cùng phòng nam hay phòng nữ là vấn đề chưa có quy định cụ thể của pháp luật. Việc tạm giam, tạm giữ, thi hành án với người chuyển giới là vấn đề mới phát sinh trên thực tiễn và cần phải bổ sung. Trên thực tế, nếu người phạm tội đã chuyển giới thì sẽ bố trí buồng giam riêng khi đã thành án. Riêng trong quá trình tạm giam, có thể căn cứ vào quy chế tạm giam để kiểm tra thân thể người bị tạm giam. Trên cơ sở đó Cơ quan điều tra sẽ phân loại đối tượng hay trưng cầu giám định của cơ quan chuyên môn về giới tính của từng đối tượng chuyển giới để thực hiện việc tạm giam riêng.

Mới đây Bộ Công an đã đưa vào trong dự thảo Luật tạm giam, tạm giữ nội dung bổ sung về các trường hợp phải tạm giam, tạm giữ riêng đó là: Đối với người bị tạm giữ, người tạm giam chưa xác định được giới tính gồm các đối tượng bị dị tật bẩm sinh; đối tượng đã chuyển đổi một phần hoặc hoàn toàn giới tính thì Thủ trưởng cơ sở giam, giữ đề nghị Cơ quan điều tra thụ lý vụ án phối hợp với Cơ quan y tế có thẩm quyền tiến hành xác định lại giới tính để phân loại giam giữ; Trong thời gian chờ thủ tục xác định lại giới tính thì bố trí giam giữ riêng số đối tượng trên. Khi có giấy chứng nhận của Cơ quan y tế có thẩm quyền xác định giới tính cụ thể thì bố trí giam giữ theo giới tính; Đối với những người bị tạm giữ, người bị tạm giam nếu qua tài liệu, thông tin thu thập được xác định là đối tượng đồng tính, có hành vi đồng tính luyến ái là vi phạm nội quy, quy chế thì tùy theo tính chất mức độ vi phạm để xử lý kỷ luật, đồng thời tách những đối tượng có hành vi đồng tính luyến ái để giam, giữ ở những buồng khác nhau.

Với các quy định này, Dự thảo Luật tạm giam, tạm giữ đã có một bước nhìn nhận văn minh và khoa học hơn đối với việc giam giữ người chuyển giới và xác định lại giới tính khi giam giữ. Hy vọng những quy định này sẽ sớm được thông qua và nhanh chóng đi vào cuộc sống.